Stel je voor, je arriveert morgen nietsvermoedend op je werk en alle leidinggevenden zijn verdwenen. Wees eens eerlijk: zou je het erg vinden?

Meer dan de helft van de Nederlanders heeft een hekel aan zijn of haar baas. En geef ze eens ongelijk: een leidinggevende bepaalt wat jij moet doen, geniet elke maand een hoger salaris en hij beslist over zaken waar jij het niet mee eens bent. Een baas heeft macht.

Maar iemand moet de boeman zijn, hoor ik je denken. Eens. Er moeten beslissingen genomen worden en het is handig als iedereen weet wat-ie moet doen, maar wie zegt dat dit de taak is van één persoon? En waarom zou hij machtiger moeten zijn dan de anderen in een organisatie?

Hiërarchie is heilig in Nederland, lijkt het. Talloze bedrijven zijn op basis van rangorde georganiseerd. Je begint onderaan en stukje bij beetje werk je jezelf omhoog naar de top. Hoe hoger, hoe beter, is de opvatting.

Maar het kan ook anders. De boel horizontaal organiseren bijvoorbeeld, of werken met zelfsturende teams. Werknemers krijgen meer verantwoordelijkheid, er zijn geen managers en iedereen is gelijk. Voor wie nu een kantoor voor zich ziet waar men collectief met de benen op het bureau naar buiten staart: nieuw organiserende bedrijven bestaan wel degelijk en ze zijn nog succesvol ook.

De hele mikmak van dinsdag op woensdag omgooien is misschien wat hoog gegrepen. Het moge duidelijk zijn dat zo’n verandering gepaard kan gaan met een hoop hobbels. Niet iedereen houdt immers van verantwoordelijkheid en gelijke rechten. Maar je kunt natuurlijk wel iets nieuws proberen, al is het maar om iedereen weer alert te krijgen.

Wat zijn de wensen van een werknemer? Komt hij nog iedere ochtend met een glimlach binnen, zijn de werkzaamheden nog uitdagend genoeg? Bij een beoordelingsgesprek staan de tekortkomingen van de werknemer centraal, maar wat dacht je van een terugkerend gesprek waarin alleen kwaliteiten en wensen belangrijk zijn? Dat lijkt me voor de medewerker een tikkeltje stimulerender. 

Of pak het grootser aan: laat werknemers een dag lang zelf bepalen wat zij doen binnen de organisatie. In veel gevallen betekent dat niet eens een kippenhok, oké, vooruit, afgezien van het eerste uur. Jij wordt toch ook gelukkig van iets leuks doen? Ik ben vast niet de enige die het fijn vindt om te doen waar ik goed in ben of waar ik blij van word. Productiever kan niet.

Hoe je het ook wendt of keert: het kan geen kwaad om eens met een ander oog te kijken naar de organisatie waar je werkt. Er is nog nooit een bedrijf bezweken aan minder hiërarchie en meer aandacht voor de medewerker.